Obchodzone na całym świecie, uwielbiane przez dzieci i dorosłych. Każdy z nas tego dnia bez względu na wiek zagląda do buta w nadziei na znalezienie drobnego podarku. Francuskie Saint Nicolas, austriackie Samichlaus, brazylijskie Papai Noel, tureckie Noel Baba, polskie – Mikołajki: święto obchodzone jest w każdej części świata.
Mikołajki swoją historię i nazwę zawdzięczają św. Mikołajowi – biskupowi z Mirry. Święty urodził się w połowie III w. w mieście Petara (obecnie terytorium Turcji) w bardzo majętnej rodzinie. Mikołaj był bardzo szczodrym człowiekiem – cały majątek rozdał biednym, zaś echa legend o jego wyczynach docierały do najdalszych krańców chrześcijańskiej Europy: a to o tym, jak wytrącał katu miecz z ręki i uwalniał skazańca, a to o ratowaniu okrętu podczas burzy, a to o uciszaniu słowem rozszalałego morza, ale przede wszystkim o potajemnym wspieraniu wszystkich potrzebujących. Mikołaj działał w nocy, podrzucał ukradkiem złote monety zmazując smutek i niepewność z ludzkich twarzy. Po śmierci świętego legendy o jego dokonaniach nabrały jeszcze większego znaczenia za sprawą licznych cudów, jakich dokonywał po zmartwychwstaniu – zawsze nocą. Był powiernikiem trosk ubogich pasterzy, który wspierał dobrym słowem i woreczkiem złota, a przy jego grobie chorzy odzyskiwali zdrowie, smutni – radość życia, a zawiedzenie – zaufanie do bliźnich.
Ze względu na swoją chęć niesienia pomocy św. Mikołaj jest patronem wielu zawodów. To niezwykle zapracowany święty, wspiera bowiem duchownych, więźniów, pielgrzymów, marynarzy, rybaków , żeglarzy, ale przede wszystkim – pasterzy i rolników. Ze względu na to staropolska tradycja nadała dniu św. Mikołaja szczególne znaczenie. Mikołaj Rej w 1534r. w Krótkiej rozprawie między Panem, Wójtem a Plebanem radził, że jeśli świętemu barana się da, pewny od wilków spokój się ma. Składano więc ofiary, pasterze pościli, a rózgi służące do napędzania trzody zostawiali na łąkach na noc, by nabrały czarodziejskiej mocy – sądzono bowiem, że uderzone gałązką zwierzę będzie wiedziało, w którą stronę ma uciekać przed wilkami.
Dziś dzień św. Mikołaja to przede wszystkim święto dzieci. Na przełomie wieków zmieniały się formy prezentów – maluchy w średniowieczu otrzymywały najczęściej symbole sakralne: medaliki, krzyżyki, święte obrazki i książki. W XVIII w. do bogatego wachlarzu prezentów włączono słodycze i zabawki, dziś – najczęściej wręczamy sobie praktyczne lub dowcipne gadżety. Mikołajki zapowiadają jedno z najważniejszych świąt w kalendarzu chrześcijańskim – Boże Narodzenie. To magiczny czas, jednak do dziś przetrwał tylko fragment towarzyszących temu świętu obrzędów. O barwnych obchodach przypomnimy w kolejnym artykule – nowa opowieść już za tydzień.
Katarzyna Nikołajuk
Wydział Promocji i Rozwoju
Starostwa Powiatowego w Hajnówce
